Eind 2017 werd Paushuize benaderd door het Nationaal Militair Museum. In het depot was men op twee wachthuisjes gestuit, die bij Paushuize hadden gehoord. Ze waren in niet al te beste staat, maar aan de detaillering van de sierscharnieren, de kleine lancetvenstertjes aan de zijkanten en de neogotische sierlijst was wel te zien dat dit prestigieuze gebouwtjes waren geweest, die bovendien mooi aansloten op de zestiende-eeuwse architectuur van Paushuize.
Drie typen Niemand kon zich herinneren dat er ooit wachthuisjes voor Paushuize hadden gestaan, maar uit prenten en foto’s uit het Utrechts Archief bleek dat er wel degelijk een tijd geweest was waarin de wachthuisjes op de brug naar het poortgebouw hebben gestaan. Bij nadere bestudering bleek zelfs dat er drie type wachthuisjes waren geweest. Vanaf halverwege de negentiende eeuw tot circa 1875 hadden de wachthuisjes een hoog, puntig dak. Hierna zijn deze daken vervangen door een ronde, lagere variant. Pas op foto's rond 1900 zijn de huisjes in hun huidige verschijningsvorm te zien. Deze huisjes hebben tot 1936 dienst gedaan.
Militaire rol Toen Paushuize als werkruimte en woonhuis voor de gouverneur van de Provincie Utrecht (later commissaris van de Koning(in)) in gebruik werd genomen, werden ook de twee wachthuisjes op de brug over de Kromme Nieuwegracht geplaatst. Mogelijk symboliseerden de (waarschijnlijk onbemande) wachthuisjes de militaire rol die de gouverneur in die tijd had, als bevelhebber van de krijgsmacht in zijn provincie.
Restauratie Nadat de wachthuisjes door het Nationaal Militair Museum zijn overgedragen aan de provincie, zijn ze gerestaureerd door aannemer Jurriens en schildersbedrijf Van Doorn. De oorspronkelijke kleuren zijn teruggebracht op basis van kleuronderzoek door Claudia Junge. Sindsdien hebben de wachthuisjes een nieuwe plek op de binnenplaats van Paushuize gekregen.
Met dank aan: Marc van der Vorm, Provincie Utrecht